محدود بودن ساعات کاری موجب مشکلات فراوانی برای شهرها می شود که از آن جمله می توان به افزایش ترافیک و شلوغ شدن اماکن عمومی مانند مراکز تفریحی و فروشگاه ها در ساعات مشخصی از شبانه روز اشاره نمود. در سالهای اخیر گرایش به فعالیت در ساعات غیرمعمول در شمار زیادی از شهرهای بزرگ جهان افزایش یافته است و بسیاری از واحدهای تجاری، صنعتی و تفریحی به صورت شبانه روزی فعالیت می کنند.
در حقیقت جوامع شهری امروز به مانند دیروز یا جوامع روستایی نیستند؛ چرا که در برخی از جوامع روستایی به دلیل یک سنت قدیمی و حرفه کشاورزی که روستائیان دارند، صبح‌های زود از خواب بیدار می‌شوند، در ابتدای شب نیز به خواب می‌روند و چنانچه نیازی هم داشته باشند به دلیل آنکه خود تولیدکننده هستند، نیازهایشان در هر ساعت از شبانه‌روز از سوی خودشان رفع می‌شود. اما امروزه زندگی در کلانشهرهای بزرگ و پرجمعیت مشکلات عدیده‌ای را برای ساکنان این شهرها به دنبال دارد. پیوند امروزه مردمان کلانشهرها با مدرنیته و ماشینی شدن زندگی‌ها باعث شده تا اعضای یک خانواده به دلیل مشغله‌های فراوان کمتر در ساعات روز در کنار یکدیگر باشند و بیشتر در ساعت‌های پایانی شب در کنار یکدیگر جمع شوند.
وجود مراکز خرید، تفریحی و خدماتی شبانه‌روزی به حتم می‌تواند علاوه بر استفاده بهینه خانواده‌ها از زمان، در روحیه‌شان نیز تأثیرگذار باشد و استحکام خانواده‌ها را نیز تقویت بخشد.امروزه بسیاری از شهرهای پیشرفته دنیا، زندگی شبانه (Night life) را تجربه می‌کنند، به‌طوری که زندگی ۲۴ ساعته، امروزه دیگر بخشی از زندگی آنها را تشکیل داده است.
از قرن نوزدهم به بعد و در پی نظم ناشی از انقلاب صنعتی و توسعه بعدی آن یک سازمان یافتگی اجتماعی بر گرد زمان کار شکل گرفت و کم کم تمام رفتارهای اجتماعی، خدمات اوقات فراغت و غیره را تحت تاثیر قرار داد و تا امروز ادامه یافته است در شهرهای امروز بخش اصلی خدمات اوقات فراغت و فعالیت های اجتماعی ، فرهنگی بر اساس نظم زمانی ترسیم شده بر پایه ساعت کاری انجام می گیرد زیرا اکثریت مردم حقوق بگیرند و بنابراین ناچار به تبعیت از زمانهای حاشیه ای کار مثل غروب ها آخر هفته و تعطیلات رسمی هستند.
این زمانبندی رفتاری اختلال های کارکردی اجتماعی زیادی ایجاد کردند که در زمینه هایی چون تحرک شهری (راهبندان ها) سرگرمی ها (انباشت و ازدحام دربرخی زمانها ، دوره ها، آخر هفته ها و هزینه های ناشی از آنها) و به طور کلی در زندگی روزمره دیده می شود این امر سبب پدید آمدن احساس گسترده ای می شود که مردم امروز دارند احساس کمبودوقت و همچنین انگیزه بزرگی را برای مدیریت برساختارهای زمانی به وجود می آورد این امر اهمیت زمان غروب و شب را به عنوان زمانی برای فراغت و فعالیت های اجتماعی و فرهنگی نشان می دهد.
مطالب پیشنهادی:
- عوامل ایجاد سرزندگی در فضای شهری بقاء، ایمنی، سازگاری، معنا، قلمروپذیری، حس تعلق و در واقع سرزندگی از فاکتورها و عوامل ومتغیرهای رضایت بخش اجتماعی و طبیعی محیط مصنوع، تلقی می شود. حضور پر جنب و جوش زندگی، پویایی، تنوع و فعالیتهای گوناگون، حضور افراد و برخوردهای چهره به چهره در بستر مناسب بروز فعالیتهای اجتماعی…
- چارچوب مفهومی سرزندگی فضای شهری اصولا سرزندگی با چارچوب مفهومی خاصی مشتمل بر کلیدواژگان و اصطلاحات مرتبط طرح می شود: در دسترس بودن، عدالت و مشارکت، آسایش و آرامش، تعاملات اجتماعی، حضورپذیری، امنیت و پاسخگویی از جمله عواملی هستند که مفهوم سرزندگی را تعریف و به آن عینیت می بخشند. کیفیت زندگی که شهروندان تجربه…
- پیشرفت پایدار شهر: تکنوکراسی دانش بنیان طی سال های اخیر شهروندان شاهد بهبود و پیشرفت های قابل ملاحظه ای در فرآیندهای اداری و تبدیل آنها به خدمات الکترونیک بوده اند و در کنار این پیشرفت ها گاه و بیگاه عدم هماهنگی در عملکرد سازمان های مختلف در حوزه مدیریتی نیز محسوس بوده است. حقیقت آن است…
- شهر خلاق و ضرورت آن در عصر جهانی شدن جهان امروز شاهد جهشی بلند بسوی زندگی هر چه بهتر و با کیفیت تر است و تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی یکی از اصلی ترین اهداف توسعه آن می باشد. در این مسیر توجه به شهرها به عنوان مراکزی که گرداننده اصلی این جریان هستند از اهمیت بسیاری برخوردار است.…
- کودکان و نوجوانان، اساس وجودی شهر خلاق تا هنگامی‌که رسیدن به پایداری در یک شهر مهم و ضروری تلقی می‌شود، داشتن فضای باز و مردمی ضرورت دارد. به عبارت دیگر جذب استعداد‌های خلّاق و نوآور با اعمال محدودیت هرگز اتفاق نخواهد افتاد. در شهر خلّاق تنها یک قشر خاص برای ایجاد فضایی باز و مردمی بازیگر نیستند،…
- بررسی آسیب پذیری شهر در مقابل زلزله به طور متوسط در اثر بلایای طبیعی هر ساله ۳۳۵ هزار نفر کشته و ۳۶ میلیارد دلار خسارات اقتصادی پدید می‌آید؛ ۹۵% از کشته شدگان مربوط به کشورهای در حال توسعه و ۷۵% از خسارات اقتصادی (۲۵ میلیارد دلار) مربوط به کشورهای پیشرفته است. طبق مطالعات انجام شده در بسیاری…
- بررسی تجارب مداخله در بافت مرکزی شهر مشهد نخستین مداخله جویی در بافت مرکزی این شهر، در زمان شاه عباس صفوی با احداث یک خیابان شرقی- غربی که از جوار حرم می‌گذشت رخ داد. این حرکت الگوی توسعه را به صورت شعاعی – خطی تغییر داد و سرانجام در سال ۱۳۱۰ با برداشته شدن حصار شهر و ارگ…
- پیتر کالتورپ، الگوی پدسترین پاکت و فرم بهینه شهر الگوی پیشنهادی کالتورپ که نوعی توسعه متکی بر حمل و نقل همگانی به وسیله راه آهن سبک می باشد تحت عنوان الگوی پدسترین پاکت یکی از انگاره های نو طراحی شهری را شکل داده است. الگوی پدسترین پاکت در واقع مجموعه ای از شهرک های کوچک است که توسط سیستم…
- مشارکت در شهر سالم و ارتقای کیفیت زندگی یکی از عوامل ایجاد نشاط و شادابی در شهروندان، وجود فضاهای جذاب و زیبا در محیط زندگی است. زیبا سازی و پاکیزگی محیط‌های شهری از وظایف بسیار مهم شهرداری‌های سراسر دنیاست. شهرداری‌ها و شوراهای شهر تمام تلاش خود را به کار می‌بندند تا با زیبا کردن شهرها، محیطی خوشایند و آرامش…
- شهر کتاب هایان‌وای، بریتانیا تا سال ۱۹۶۱ شهر «هایان‌وای» به‌طور کامل توسط محدوده‌های مصوب در استان «ولز» مشخص نشده بود و به شدت وابسته به بازارهای رو به نزول کشاورزی و صنایع غذایی برای گرداندن اقتصاد شهر بود. در این شرایط «ریچارد بوث» وارث یک ساختمان بزرگ نیمه خراب بود که کار خرید و فروش کتب دست…
سلام من کارشناسی ارشد معماری می خونم ،می خوام برا پایان نامه ام روی موضوع ارائه و طراحی الگوهای شهر شب برای مشهد کار کنم ولی موضوع بیشتر جنبه طراحی شهری داره و نمیدونم چطوری می تونم بهش جنبه معماری بدم و اینکه اطلاعات در این مورد رو می تونم از کجا بیارم ؟اگه امکانش هست بنده را در این زمینه یاری کنید ،ممنونم.
سلام،
در نگاه اول موضوع "ارائه و طراحی الگوهای شهر شب" بر مقیاس شهر تأکید دارد که فعالیتهای جمعی و عمومی را در بر می گیرد، بنابراین برای پرداختن به جنبه طراحی شهری پرداختن به مقیاس بزرگتر و در نظر داشتن جنبه های شهرسازانه فضای عمومی همچون کاربری اراضی، همجواری، تراکم، طبقات، زیبایی شناسی، نور، رنگ و … ضروری است.
از سویی برای وارد ساختن نگاه معمارانه می توانید طراحی فضای شهری را در مقیاس خرد بررسی کرده و به ارائه الگو بپردازید، برای مثال: طراحی ایستگاه اتوبوس به طوریکه سرزندگی و امنیت فضای شهری را در طول شب نیز القا کند یا طراحی مبلمان شهری هماهنگ با فعالیتهای شبانه.
در نظر داشته باشید که تفکیک معماری و شهرسازی (طراحی شهری) فقط در مباحث نظری مقدور است و در عمل این دو پیوستاری جدایی ناپذیر هستند.
مشخصا درباره شهر مشهد فکر می کنم نمونه موردی بسیار مناسبی برای محور شهر شب است، چرا که یک شهر مذهبی در بیشتر اوقات سال (حداقل شعاع بزرگی از اطراف حرم امام رضا) دارای فعالیت شبانه است. پس می توانید با بررسی نیازهای موردی زائران الگوهای طراحی پیشنهادی را کاربردی کنید.
برای به دست آوردن منابع معتبر به گروه معماری و شهرسازی دانشگاه فردوسی و آزاد، همچنین واحد پژوهش شهرداری و شورای شهر، و کتابخانه سازمان راه و شهرسازی سری بزنید، و یا در سایت های sid.ir – noormags.ir – civilica.com موضوع مورد نظر خود را جستجو کنید.
موفق باشید
سلام.
من دانشجوی ترم آخر شهرسازی هستم و برای پایان نامه موضوعشهر ۲۴ ساعته رو برداشتم ولی متاسفانه منابع زیادی راجع به این موضوع پیدا نکردم.میشه لطف کنید اگه کتاب یا پایان نامه یا مقاله ای میشناسید که کمکم کنه معرفی کنید یا فایلشو در اختیارم بذارید اگه دارید؟واقعا ممنون میشم
با سلام
موضوع مورد نظر شما در کشورهای توسعه یافته به لحاظ عوامل اقتصادی و اجتماعی در راستای ارتقای کیفیت زندگی شهری طی دو دهه گذشته مورد توجه ویژه قرار گرفته و هم اکنون به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر پایداری فضای شهری در طرح ها و برنامه ها مطرح می شود. بحث شهر ۲۴ ساعته یا شبانه روزی مدت کمی است که در کشور ما طرح شده است و اصل موضوعیت آن به شهرهای گردشگری مذهبی همچون قم و مشهد باز می گردد که بالاجبار از توفیق حضور شبانه روزی زوار در فضاهای مرکز شهر برخوردار هستند، به همین دلیل نمی توان انتظار وجود تعداد زیادی منابع باکیفیت پارسی در این حوزه را داشت. به شما پیشنهاد می کنم برای یافتن منابع مناسب از راه های زیر اقدام بفرمایید:
– مراجعه به مرکز اسناد دانشگاه های معتبر یا پایگاه داده پایان نامه های ایران http://irandoc.ac.ir برای دستیابی به مجموعه ای پژوهش های آکادمیک انجام شده در حوزه های مرتبط
– بررسی مجموعه مقالات منتشر شده در ارتباط با موضوع در پایگاه های http://magiran.com و http://civilica.com و http://sid.ir
– بررسی منابع انگلیسی: کتابها در تارنمای https://goo.gl/BtBgNV و مقالات در تارنمای https://goo.gl/DFToqW و جستجوی گوگل https://goo.gl/yP95Jn
موفق باشید